Şeyhülislâm Yahya ve Nükteleri

Prof. Dr. Nihat ÖZTOPRAK noztoprak@marmara.edu.tr Bir gün Fatih Camii’nde sofu vaizlerinden Hurşîd Çavuş, Türk edebiyatının en büyük gazel şairlerin-den biri olan Şeyhülislâm Yahya’nın (1561-1644) o günlerde nazmettiği; “Mescidde riyakârlar bırak riya ede dursunlar, sen meyhaneye gel çünkü orada ne riya ne de riyakâr vardır.” anlamındaki: Mescidde riyâ-pîşeler itsün ko riyâyı, Meyhâneye gel kim ne riyâ var ne mürâyî beytini kastederek; […]

Continue reading »

Deve mi, Domuz mu? 8 (Manzum Tarihî Tiyatro)

Dr. Harun ÖĞMÜŞ ogmusharun@yahoo.com [Endülüs’te Emevî Hilâfeti çökmüş, her il müstakil bir devlet hâline gelmiştir. Hâdise, 466/1074-488/1095 yılları ara-sında Endülüs ve Mağrip’te geçmektedir.] SEKİZİNCİ SAHNE (Mûtemid’in sarayı) Sahnedekiler: Mûtemid, Eşi Îtimad, Teşrifatçı, İbn-i Zeydun, İbn-i Ammar. Şahıslar: MÛTEMİD: Âlim ve sanatkârları seven şair ruhlu cö¬mert bir emir. İşbîliye emiri ÎTİMAD: Mûtemid’in eşi. İBN-İ ZEYDUN: Ebûbekir İbn-i Zeydun. Meşhur Endü¬lüs şairi […]

Continue reading »

Şairlerin Toplumdaki Yeri

Prof. Dr. Ahmet SEVGİ ahsevgi@selcuk.edu.tr İnsanlığın huzur ve refahı için başlatılan birçok hare¬ketin öncüsü şairler olmuştur. Gönüllerdeki «mukad¬des ateş»i tutuşturan onlardır. Yunus Emre olmasa «hoşgörü»yü, Âşık Paşa olmasa «birlik fikri»ni, Süley¬man Çelebi olmasa «Peygamber sevgisi»ni Türk milleti olarak zihnimize kim nakşedecekti? Hazret-i Mevlânâ; «Şairlik peygamberlikten bir parçadır.» der. İlk şiiri Hazret-i Âdem’in söylemiş ol¬duğuna dair rivayet dikkate alınırsa peygamberlerin görevleri […]

Continue reading »

Hem Zor, Hem Kolay

M. Ali EŞMELİ seyri@yuzaki.com Mutlaka kestane ağacı görmüşsünüzdür. Görmüşseniz, üzerindeki dikenli kestanesini de bilirsiniz. Henüz dalındaki kestane sadece bir kirpidir. Dikenli duvarlar içindedir. Elle tutmaya gelmez. Avucunuzu kan revan eder. Erbabı; Onu dalından uygun bir sırıkla toprağa silkeler. Sonra kirpisinin ağız kısmını bir nesne ile açtırarak dikenlerin içinden çıkarır. Güzel güzel taneleri artık elinize alabilirsiniz. Fakat o hâlde yiyemezsiniz. Serttir. […]

Continue reading »

Tecellî Sırrı…

Mustafa Asım KÜÇÜKAŞCI tali@yuzaki.com İslâmiyet’te, onun rakik boyutu olan tasavvufta ve bu iki harç ile yoğrulmuş olan edebiyatımızda Hakk’ın mâsivâ ile alâkasını ifade için çok elverişli bir kavram kullanılır: Tecellî… Tecellî; zuhur etmek, ortaya çıkmak, hafî (gizli) iken, celî (açık) hâle gelmek temel mânâlarına gelir. Allah Teâlâ hem Zâhir’dir hem Bâtın. Nur Sûresi’ne ismini veren âyet-i kerîmede Allah Teâlâ kendini […]

Continue reading »

Deve mi, Domuz mu? 7 (Manzum Tarihî Tiyatro)

Dr. Harun ÖĞMÜŞ ogmusharun@yahoo.com [Endülüs’te Emevî Hilâfeti çökmüş, her il müstakil bir devlet hâline gelmiştir. Hâdise, 466/1074-488/1095 yılları arasında Endülüs ve Mağrip’te geçmektedir.] YEDİNCİ SAHNE (Yıl 475/1082. Mûtemid nedimleriyle saz ve söz meclisindedir.) Sahnedekiler: Mûtemid, İbn-i Zeydun, Kumandan Halef bin Necah, Kumandan İbn-i Martin, teşrifatçı, ulak, Şehzade Yezid. Şahıslar: MÛTEMİD: Âlim ve sanatkârları seven şair ruhlu cömert bir emir. İşbîliye […]

Continue reading »

Söz Üzerine

Prof. Dr. Ahmet SEVGİ ahsevgi@selcuk.edu.tr Yuhanna İncili’nin ilk cümlesi şöyle başlar: “Önce söz vardı…” İslâm inancında da söz, diğer yaratılmışlara takaddüm eder. Çünkü kâinat Allâh’ın «Kün!: Ol!» emri ile vücut bulmuştur. Dolayısıyla söz çok önemlidir, hattâ şairler onda diriltici bir güç görmüşlerdir. Sâmî’nin ifadesiyle söz olmasa kâinat ortaya çıkmazdı: Sözdür olan ârâyiş-i mecmû‘a-i cûd Sözden düzülür dü-mısra-ı bûd u nebûd […]

Continue reading »

Yağmur Duası

Ayla AĞABEGÜM Ben geldim geleli açmadı gökler, Ya ben bulutları anlamıyorum, Ya bulutlar benden bir şeyler bekler, Hayat bir ölümdür aşk bir uçurum, Ben geldim geleli açmadı gökler. Sezai KARAKOÇ’un «Yağmur Duası» şiirini okurken ben de çocukluğumu hatırlamıştım. Çocukluğumda yağmur duası ile ilgili hâtıralar dinlemiştim. Folklor araştırmacısı, Sabri KOZ’un «Yağmur Duası» kitabında, Sezai KARAKOÇ; “Babamın çocukluk hâtıralarından biri de yağmur […]

Continue reading »

Bayraklaşan Duygular…

M. Ali EŞMELİ seyri@yuzaki.com Hızla koşuyordu. Bastığı yerde ayağının altında tıkırtılar hissetti. Aldırmayıp geçecekti. Hızını kesmeden göz ucuyla baktı. Gördüğü an durdu. Asırlar öncesine ait bir çini parçasıydı bu. Kim bilir hangi sebilden, hangi caminin mihrabından sökülmüştü. Daha doğrusu çalınmıştı. Kim bilir nasıl maceralar yaşamıştı? En sonunda belki de onu aralarında paylaşamayanların boğuşması esnasında böyle yol ortasına düşüp parçalanmıştı. Üzerinden […]

Continue reading »

Sürûrî’nin Nükteli Tarih Manzûmeleri

Nihat ÖZTOPRAK Gördüğü her olay için tarih manzûmesi yazmakla ünlü bir Türk şairi vardır. Alaylı, nükteli, cinaslı tarih manzûmeleriyle tanınmış bu şair Sürûrî’dir. Onun için derler ki; bir yaprağın düşüşüne, köpeğinin hastalığına, kedisinin ölümüne, birisinin karda kayıp düşmesine velhâsıl gerekli gereksiz, gördüğü her olaya tarih düşürmeye meraklı bir şairdir. 1572’de Adana’da doğan, 27-28 yaşlarında İstanbul’a gelerek edebî mahfillere girme imkânı […]

Continue reading »
1 47 48 49 50 51 61