divan şiiri – YÜZAKI DERGİSİ

PUTPEREST İNANÇLARDAN DÎVAN ŞİİRİNE KURBAN KANI

4 Eylül 2015

YAZAR : İlyas KAYAOKAY kayaokay_2323@hotmail.com Sâha-i kûyunda deryâlar gibi kanlar akar Eyledin âşıkları kurbân kurbân üstüne!.. (Fütûhî) Antik çağlardan beri hemen her toplumda değişik kisvelerde varlığını idâme ettiren kurban, insanlığın müşterek arketiplerindendir. Tanrıları (inandıkları unsur); yatıştırma, hoş tutarak gazabından korunma, keffâret adına yapılan bu minnet ve şükür ritüeli; umumiyetle kanlı ve kansız olmak üzere iki sûrette gerçekleştirilir. Semâvî olan ve […]

DÎVAN ŞİİRİNDE ATOM

7 Şubat 2014

YAZAR : İlyas KAYAOKAY kayaokay_2323@hotmail.com Cevher-i ferd iken ey gāfil bu cümle mümkinât Nice taksîm olduğun fehm etmeğe sarrâfa gel!.. (Hayâlî) Zâtını «âyînelerde nihân» olarak cihana arz eden Mevlevî Neşâtî Dede (ö. 1674) mevzuya şairlik kabiliyeti hususunu davet eylediği zaman; ev sahipliğini, hicvin kadehini kurutan Nef‘î ile birlikte üstlenir. Nef‘î; Dede için, fantastik kurgularda karşımıza çıkan «kişiyi görünür kılan toz» […]

EDEBÎ BİR MUHİT OLARAK «YÜZAKI»

7 Haziran 2013

YAZAR : İlyas KAYAOKAY okaykaya_1991@mynet.com Mensup olduğumuz kültürel yapı içerisinde «ocak» kavramının ayrı bir yeri vardır. İnsanlar, gerek soğuk kış gecelerinde gerek çeşitli zaman dilimlerinde bir «ocak» etrafında toplanarak birlik ve beraberlik içinde olurlardı. Böyle yerler toplumların bellekleridir. Zira bir araya gelen insanlar; hikâyelerini, efsânelerini, destanlarını, seyirlik oyunlarını icrâ ederek geçmişiyle olay köprüsünün yıkılmamasını sağlar. Tarihte birçok nümûnesine rastladığımız böyle […]

DÎVAN ŞİİRİNE RUS TAARRUZU

11 Aralık 2012

YAZAR : İlyas KAYAOKAY okaykaya_1991@mynet.com Dîvan şiiri, «Tarih» ilminin en vefâlı evlâtlarından biridir. Yazımızda tarih ve edebiyat ilişkisine daha yakından şahit olacağız. 1299’da tohumları «mazhar-ı feyz olmak» gayesiyle toprağa atılmış olan Osmanlı, 16. asırda altın çağını yaşa(t)mıştır. Her alanda çağdaşlarından ileri bir seviyede olan Osmanlı; özellikle Coğrafî Keşifler, Sömürgecilik, Rönesans, Reform, Fransız İhtilâli, Sanayi İnkılâbı gibi adımlarla ilerleyen ve güçlenen […]

DÎVAN ŞAİRLERİNDEN ON BİR AYIN SEVGİLİSİNE

7 Ağustos 2012

YAZAR : İlyas KAYAOKAY Yedi asırlık bir macerası olan dîvan şiirinde, sosyal hayatın derin izleri canlı bir şekilde görülmektedir. Sosyal hayattan hiç de kopuk olmadığını gösteren şairlerin dîvanları, geçmiş asırlar hakkında bizlere ipuçları veren nice sırlar ihtiva eden sandukalardır. Ramazan; bolluğuyla, bereketiyle on iki ayda bir evlerimizi şenlendiren bir misafirdir. Allâh’ın rahmetini bolca dağıttığı bu ay, on bir ayın sultanıdır, […]