Bağışıklık Sistemimiz -3- AKILLI AMA SIHHATLİ Mİ?

Uzm. Dr. Abdurrahman SARMIŞ asarmis@gmail.com

Bütün mikroplara ve birçok hastalığa karşı en tesirli müdafaa elemanımız olan bağışıklık sistemimize zarar veren âmilleri yazmaya devam ediyoruz.

Bu ay radyasyondan bahsetmek istiyoruz. Tabiî ki bahsetmek istediğimiz Çernobil fâciası gibi nükleer kazalar sonrası veya atom bombası gibi bütün beldeyi yok edici yüksek şiddetli maruziyetler değil. Bu maruziyetler çok yoğun oldukları için, kısa zaman içinde ölümlere sebep olmaktadır. Allah muhafaza eylesin. Bu tarz âfetler karşısında devletimiz, özellikli KBRN (Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer tehlikeli maddeler) birimleri (üniteleri) kurmuştur. Bu konu hakkında daha fazla malûmat almak isteyenler alâkalı mevzuata bakabilirler.1

Bahsetmek istediğimiz asıl mevzu; pandemi ile birlikte birçok kişinin evde kalmasıyla daha da artan teknolojik âletlerin yaydığı radyasyon maruziyetinin sıhhatimiz üzerindeki, özellikle bağışıklık sistemimiz üzerindeki menfî tesirleri ve alınabilecek tedbirlerdir. İnternetin ve bilgisayarların hayatımıza dâhil olmasıyla birlikte, muhtelif bağımlılıkları müşâhede etmekteyiz. Saatlerce bilgisayar başında oyunlara dalıp, hareketsizlik sonucu pıhtı atması sebebiyle ölen gençlerin haberlerini duymuşsunuzdur. Akıllı telefonların çıkmasıyla birlikte oyun sektörünün daha da hareketlendiğini, ekonomik değerinin oldukça yükseldiğini, her yaştan birçok insanın müptelâ hâline geldiğini üzülerek duyuyor, bazen şâhit oluyoruz. Etrafımızda yeni mezun olup işe başlayan gençlerin; iş sırasındaki boşluklarda, ellerinde telefonlarla heyecanlı bir şekilde -etrafında kimin olup olmadığından bîhaber- oyun oynadıklarını, gençlerin kendi aralarında oyun muhabbetleri yaptıklarını, hattâ oyunlardaki bazı hileleri kredi kartlarıyla satın aldıklarını üzülerek görmekteyiz.

Durum o kadar vahim bir hâle gelmiş ki; bazı mütefekkirler ülkelerin kaderlerinin elektronik oyunlara bağlı olduğunu, birçok gücün kendi kültürünü oyunlarla gençlerin zihinlerine kazıdıklarını belirtmektedir. Bu durum; mânevî sıhhatin yanında, maddî sıhhate de ciddî hasarlar vermektedir. Bu konuda yapılmış ilmî araştırmalara bir bakalım:

İLMÎ ARAŞTIRMALAR

•2016 yılında yayınlanan, İtalya’da yapılan bir araştırmada; 16 gönüllü kimseden peş peşe alınan iki tüp kan örneğinden bir tanesinin yanına 900 MHz frekansında bir akıllı telefon konulup, yarım saatlik bir arama yapılması sonrası kan tahlili yapılmıştır.

Diğer tüp ise akıllı telefondan uzak tutulup direkt tahlile alınmıştır.

Yapılan tam kan tahlilinde; bağışıklık sistemimiz için en önemli hücreler olan akyuvar sayıları incelenmiş, toplam akyuvar sayılarında anlamlı bir fark bulunmazken, akıllı telefon aramasına yarım saat maruz kalan kan nümûnelerinin % 88’inde bakterilerle mücadelede en faal vazife alan nötrofil hücrelerinde düşüş olduğu tespit edilmiştir.2 Bu çalışmada tahlil edilen kan nümûne sayısı az olabilir. Lâkin, bulunan netice anlamlı çıkmıştır.

•Mısır’da fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, fareler farklı gruplara ayrılmış;

–Bir grup günde bir saat,

–Bir grup günde iki saat elekt­romanyetik dalgalara (akıllı telefon radyasyonuna) maruz bırakılmış;

–Farklı iki gruba ise aynı şekilde maruziyet ile birlikte D vitamini desteği verilmiş,

–Bir gruba da hiçbir maruziyet yaşatılmamıştır.

7, 14, 21 ve 30 gün sonunda bütün farelerin kan tahlilleri yapılmış, ilk 21 gün sonunda gruplar arasında bir fark tespit edilmemiş iken, 30 günün sonunda günde bir ve iki saat maruziyet alan ve D vitamini almayan gruplarda bağışıklık sisteminin elemanları olan immunglobulinler (mikroplara mahsus olan antikor proteinler), toplam akyuvar sayıları düşük çıkmış, enteresan bir şekilde bakterilerle mücadelede daha faal olan nötrofil sayılarında artış görülmüştür.

Günde iki saat maruz kalanlarda bu değişiklikler bir saat maruz kalanlara göre daha fazla görülmüştür. Yani maruziyet arttıkça; bağışıklık sistemi menfî yönde etkilenmiş, ancak D vitamini takviyesinin koruyucu olduğu gösterilmiştir.3

Tabiî ki bu; insan üzerinde yapılmış bir çalışma değildir, lâkin maruziyet süresi arttıkça, bağışıklık hücrelerindeki değişimin artması ve özellikle 21 günden sonra bu değişikliklerin ortaya çıkması câlib-i dikkattir. İnsan bedeni açısından; beslenme vs. gibi muhtelif tavsiyelerde bulunulduğunda en az 21 gün, bazı durumlarda 40 gün, bazı durumlarda da 3 ay devam etmesi, kadîm geleneğimizde yer almaktadır. Bu rakamların hikmeti de araştırılmalıdır.

•2013 yılında yayınlanan bir derleme makalesinde; yapılan bütün araştırmaları toparlayıp bir neticeye varmaya çalışan Dr. Szmigielski, araştırmaların sonuçlarının hâlâ tam net olmadığını, kısa süreli radyasyon dalgalarına maruziyetlerin çeşitli bağışıklık hücrelerinin faaliyete geçmesi için uyarıcı olduğunu ancak, müzmin maruziyetlerin ise bağışıklık hücrelerini engelleyebileceğini belirtmiştir.4

Günümüzde wifi teknolojisinin özellikle bebek ve küçük çocukların bulunduğu evlerde sürekli açık kalmasının, telefonların ve tabletlerin çocukların etrafında sürekli bulunmasının, mikrodalga fırınların sürekli kullanılmasının, ciddî müzmin radyasyon maruziyetlerine sebep olacağını düşünür isek; hayat tarzımızdaki bu tür alışkanlıklarımızı sınırlandırmamız gerektiği kanaatindeyiz. Her şeyin fazlası zarardır. Teknolojinin ihtiyaç dışında bağımlılık yapacak kadar kullanılmasının bedenimizde bağışıklık sistemimiz dâhil birçok uzvumuza zarar vereceği âşikârdır.

Pandeminin devam ettiği, mutasyonlar sebebiyle endişelerin arttığı günümüzde; vücudumuzda COVID-19 hastalığına sebep olan virüse ve diğer mikroplara karşı en önemli vazifeyi îfâ eden bağışıklık sistemimizi, müzmin radyasyon maruziyetinin şerrinden korumalı, evlâtlarımızı da muhafaza etmeliyiz.

•İhtiyaç olmadıkça, özellikle gece istirahate geçerken wifi kapatılmalı,

•Telefon ve tabletler uzakta tutulmalı, mümkünse uçak moduna alınmalıdır.

•Uyku kalitesi için de gece istirahate geçmeden önce telefonla fazla zaman geçirilmemelidir.

Âhirzamanda büyük bir imtihan olan teknoloji bağımlılığından korunup Kur’ân-ı Kerim ve ilim âşığı olabilmek çok daha elzem hâle gelmiştir.

Cenâb-ı Hak afiyet ve sıhhat üzere dâim eylesin!..

____________________

1 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.3033.pdf
2 Lippi G, Danese E, Brocco G, Benati M, Salvagno GL, Montagnana M, Franchini M. Thirty-minutes exposure to smartphone call triggers neutrophil activation in vitro. Clin Chem Lab Med. 2016 Sep 1;54(9):1497-501.
3 El-Gohary OA, Said MA. Effect of electromagnetic waves from mobile phone on immune status of male rats: possible protective role of vitamin D. Can J Physiol Pharmacol. 2017 Feb; 95(2):151-156.
4 Szmigielski S. Reaction of the immune system to low-level RF/MW exposures. Sci Total Environ. 2013 Jun 1;454-455:393-400.