HAREKETTE BEREKET VARDIR
Uzm. Dr. Abdurrahman SARMIŞasarmis@gmail.com
Salgın hastalık sebebiyle evde uzun süre hareketsiz kalındığı için elli yaş ve üzeri hastalarda ciddî rahatsızlıklar oluştuğuna dair çevremizden kötü haberler alıyoruz maalesef. Elbette virüse karşı korunmak için devlet ricâlinin aldığı tedbirlere uymakla mükellefiz; lâkin hareketsiz kalmamalı, mümkün mertebe ritmik ve düzenli hareketlerle vücudumuzu zinde tutmaya gayret göstermeliyiz.
DÜZENLİ YÜRÜYÜŞ
Yürüyüş; Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’in de düzenli olarak yaptığı bir sünnettir diyebiliriz. Her cumartesi Mescid-i Nebevî-Kuba Mescidi arası yürüdüklerini biliyoruz ki bu mesafe, yaklaşık gidiş dönüş 12 kilometredir.
Kalp, beyin ve eklemler başta olmak üzere bütün organlarımızın sıhhati için oldukça elzem bir faaliyettir. Yine Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’in tavsiyelerine baktığımızda; evi mescide uzak olduğu için mescide yakın bir eve taşınmak isteyenlere uzakta kalmalarını, attıkları her adımın kendileri için ecir olduğunu belirtmiş, mescidlere yürüyerek gelip gitmeyi tavsiye etmiştir.
Günümüz tıbbında da neredeyse ayaktaki her hastaya; düzenli yürüyüş yapmaları tavsiye edilirken, bazı özel durumlarda hususî fizik tedavi egzersizleri verildiği hepimizin malûmudur. İlmî araştırmalara baktığımızda birçok faydası ile karşılaşmaktayız:
İLMÎ ARAŞTIRMALAR
Tıp dünyasındaki en meşhur dergilerden birisi olan JAMA (Journal of American Medical Association)’da 2008 yılında yayınlanan bir makaledeki çalışmaya göre; Demans (bunama) hastalığı açısından riskli olan (unutkanlık başlamış ancak henüz demans hastalığı gelişmemiş) hastalarda, 24 haftalık fizikî aktivite programına katılanların program sonunda, katılmayanlara göre beyin fonksiyonları ve depresyon testlerinde yaklaşık 18 kat daha iyi durumda oldukları gözlemlenmiştir.1 Bu çalışmada hastalara en sık yaptırılan aktivite, yürüyüş olmuş; gün içinde en az 20 dakikalık, haftada en az 150 dakikalık hareket yaptırılmış, hareket yapan grup haftada en az 9 bin adım yürümüştür. Araştırmacılar; ilâç kullanmadan fizikî aktivitedeki bu artışın hem kalp damar sağlığı açısından hem ilâç yan etkilerinden hem de depresyondan (rûhi çöküntü) koruması sebebiyle çok daha sağlıklı ve koruyucu olduğunu belirtmişlerdir. Gerçekten de çevremize dikkat ettiğimizde; daha fazla hareket eden, yürüyüş yapan kişilerin daha uzun yıllar, daha dinç kaldıklarını müşâhede edebiliriz.
Japonya’da yapılan bir araştırmada da, yürüyüş faaliyetinin ormanlık bölgelerde yapıldığında, şehir içinde yapılan yürüyüşe göre rûhen çok daha faydalı olduğu; depresyon, anksiyete (öfke kontrolü) bozukluğu, hâlsizlik, şuur bulanıklığı gibi rahatsızlıklar için faydalı olduğu gösterilmiştir.2
Romatoloji uzmanı Jemima Albayda, osteoartrit denilen romatizmal hastalıkta, düzenli yürüyüş yapmayı tavsiye etmekte; dizlerde romatizmal reaksiyon sebebiyle oluşan ağrının, ilk başta artsa da yürüyüş yaptıkça azalacağını belirtmektedir.3
Günlük 40 dakikalık yürüyüşün hipertansiyon (yüksek kan basıncı) hastalarında tansiyonu düşürdüğü bir Güney Kore çalışmasında gösterilmiştir.4 Bu çalışmanın sonucunda araştırmacılar haftada en az beş gün, günde en az 30 dakika düzenli fizikî aktivite (yürüyüş veya başka egzersizler) tavsiye etmektedir. Bu çalışmada tansiyonu en çok düşüren faaliyet 40 dakikalık günlük yürüyüş, ikinci en çok düşüren ise 10 dakikalık günlük yürüyüş olmuştur.
Yürüyüşün en çok faydalı olduğu alanlardan biri de; normal doğum için bekleyen hamile hanımlarda doğum bir türlü olmuyorsa, yürüyüş faaliyetleri ile bu sürecin hızlanmasıdır. Kadın doğum mütehassısları, hamilelere de özellikle doğuma yakın zaman zarfında düzenli yürüyüş tavsiye etmektedirler.
İçinde bulunduğumuz yaz mevsimi ve kurban bayramı sonrası et tüketiminin artmasıyla, günün serin vakitlerinde yürüyüş yapmayı herkese tavsiye edebiliriz. Özellikle sabah namazı vakti sonrası güneş doğarken veya ikindi namazı sonrası yahut da gün batımına doğru günlük en az 40 dakika yürüyüş yapmak bizleri birçok hastalıktan biiznillâh koruyacaktır. Aslında dînimiz günde beş defa mescide yürümeyi tavsiye etmekte, cemaat ile namaz kılmanın evde namaz kılmaktan 27 kat daha sevap olduğunu belirtmektedir. İdeal bir yürüyüş için; Ağustos sıcağında dikkatli olmalı, yemekten bir-iki saat sonra, öncesinde ve sonrasında bol su içerek, ritmik bir şekilde yürüyüş yapmalıyız. Özellikle masa başı iş yapanlarda veya salgın sebebiyle uzun süre evlerde kalan büyüklerimizde şu anki zamanı bu şekilde değerlendirmek, daha da elzem hâle gelmiştir. Zira uzun süre evde hareketsiz kalmak; kan dolaşımını bozarak beyne, akciğere pıhtı atmasına, hayatî tehlikelere ve felç durumu gibi zorlu hastalıklara sebep olabilir. Hastalıklara karşı en önemli yaklaşım, tedbirimizi alıp muhafaza olmak olsa gerektir. Beden emânetini korumakta tedbir bizden, takdir Allah’tandır.
Cenâb-ı Hak afiyet ve sıhhat üzere dâim eylesin!..
________________
1 Lautenschlager, N. The Journal of the American Medical Association, 2008; vol 300: pp 1027-1037.
https://www.researchgate.net/publication/23233631_Effect_of_Physical_Activity_on_Cognitive_Function_in_Older_Adults_at_Risk_for_Alzheimer_Disease_A_Randomized_Trial
2 Song, Chorong et al. «Psychological Benefits of Walking through Forest Areas.» International journal of environmental research and public health vol. 15,12 2804. 10 Dec. 2018, doi:10.3390/ijerph15122804
https://www.mdpi.com/1660-4601/15/12/2804
3 https://www.webmd.com/osteoarthritis/features/knee-pain-walk
4 55th American College of Sports Medicine Annual Meeting, Indianapolis, May 28-31, 2008. Saejong Park, PhD, Korea Institute of Sport Science, Seoul.