Manzum Tarihî Tiyatro DEVE Mİ, DOMUZ MU? 15 ON ALTINCI SAHNE
Dr. Harun ÖĞMÜŞ
harunogmus@yuzaki.com
[Endülüs’te Emevî Hilâfeti çökmüş, her il müstakil bir devlet hâline gelmiştir. Hâdise, 466/1074-488/1095 yılları arasında Endülüs ve Mağrip’te geçmektedir.
Kuzeydeki Katolik krallıkları tehdit oluşturmaya başlamış, bunun üzerine Kuzey Afrika’daki Murâbıt İmparatorluğu’nun kurucusu Yusuf bin Taşfîn’den yardım istenmiştir. Ancak Yusuf, Endülüs’ü ele geçirerek emirlerini Fas’a sürgün etmiştir.]
(Ağmat’ta Mûtemid’in hapsedildiği zindan)
Sahnedekiler:
Mûtemid
Şahıslar:
MÛTEMİD: Âlim ve sanatkârları seven şair ruhlu cömert bir emir. İşbîliye emiri.
(Mûtemid zindanda şiir okur):
MÛTEMİD:
Hakāret etmesin ey yolcu böyle her nazarın!
Değerli hârı da bir gül kadar bu gülzârın
Çıkıp gezinmeye üstünde yok mudur ârın?
Mezârıdır bu yığın eski bir hükümdârın!..
Musâhibiydi onun dâimâ kılıç ve kalem,
Verirdi hakkını meydan ve mahfilin her dem,
Kalem de etsin onunçün kılıç kadar mâtem,
Mezârıdır bu yığın eski bir hükümdârın!..
Gazâya gitse yiğit, bezme gelse şâirdi,
Hüdâ bilir ki bütün işlerinde mâhirdi,
Ecel gelip o dahî kabre âkıbet girdi,
Mezârıdır bu yığın eski bir hükümdârın!..
Uzun zaman edip icrâ-yı saltanat şanla,
Murâdı üzre safâ sürdü dost ve yâranla,
Felek sonunda bilinmez ki hangi iz’anla
Ne varsa aldı elinden o şanlı hünkârın?..
(Oturur)
Cihan karardı bütün, başka bir cihân oldu…
O eski debdebeler şimdi bir yalan oldu…
Zıyâı âlem için pek büyük ziyân oldu…
Mezârı oldu bu çöller o şanlı hünkârın!..
(Yere uzanır)
Bu mâcerâya ağıt yaktı ölmeden bizzât!
Bilinsin istedi yoktur bu köhne handa sebât!
Görülsün işte nedir saltanat, nedir dârât?
Mezârıdır bu yığın eski bir hükümdârın!..*
(Ölür.)
NOT: Mûtemid bin Abbad, 4 yıl süren acı bir esaret hayatından sonra 11 Şevval 488 / Eylül 1095’te vefat ederek çok sevgili eşi Îtimad’ın yanına defnedildi. Hazin hikâyesi Mağrip ve Endülüs’te darb-ı mesel olan Mûtemid’in Ağmat’taki mezarı da asırlarca ziyaretgâh oldu. Kuzey Afrika’da büyük bir İmparatorluk kurmuş olan Yusuf bin Taşfin Endülüs’e de tamamen hâkim oldu. Murâbıtların 60 sene kadar süren Endülüs’teki hâkimiyetlerini, yine Berberî asıllı olan Muvahhitlerin 80 sene süren hâkimiyeti takip etti. Daha sonra Gırnata, Elmeriyye ve Malaga gibi İspanya’nın güney şehirlerinde 250 sene hâkim olan Benî Ahmer Devleti onlara halef oldu. Böylece ülke uzun bir süre daha İspanyol işgalinden kurtularak Endülüs tarihi 400 sene uzamış oldu.)
-SON-
* Vezni: mefâilün / feilâtün / mefâilün / feilün
(fa’lün)
KAYNAKLAR
1. İnan, Muhammed Abdullah, Devletü’l-İslâm fi’l-Endelüs, I-VI, 4. Baskı, Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1997 (Not: Bilgiler genellikle bu eserin el-Asru’s-Sânî Düvelü’t-Tavâif adındaki cildinden alınmıştır.)
2. Mehmet Zihni Efendi, Meşâhîru’n-Nisâ, Îtimad ve Büseyne maddeleri.
3. TDV İslâm Ansiklopedisi, İbn-i Hamdis, İbnü’l-Lebbâne ve sair maddeler.