Geçici ve Kalıcı Zaman…

Bünyamin ÇİL

İnsanoğlunun yaşadığı ve yaşayacağı iki zaman vardır. Biri geçici, diğeri de kalıcı. Geçici olan, bu dünyaya ait olan zamandır. Kalıcı olan da âhirete ait olandır. Bu fânî âlemde yaşarken insan, iki zamandan hangisine göre yaşarsa ona göre tecellîlere muhatap olur. Eğer kalıcı olan zamana göre yaşarsa, yaptıkları kalıcılaşır. Fakat geçici olan zamana göre yaşarsa, yaptığı her şey fânîliğe mahkûm demektir.

Geçici ve kalıcı yönleriyle dengesi kurulmadığı takdirde, zaman, insan idrakinin çözemeyeceği kadar karmaşık bir muammâ hâline gelir.

Muammâ olarak yaşanan zaman ise, bazen hiç geçmeyen bir kâbus olur, bazen de çabucak geçen bir rüya.

Bu durumda ömür dengesini muhafaza etmek çok mühim. Zira netice itibarıyla nice geçmeyen vakitlere rağmen ömür bir anda tükeniverir. Geçmiyor sanılan hayat, rüzgârdan daha hızlı geçip gider.

Bu bakımdan tefekkürü engin tutmalı ve yaptıklarımızı geçici zamana göre mi kalıcı zamana göre mi yaptığımızı ölçebilmeliyiz. Unutmamalı ki, kalıcı zamana göre yapılanlar, tepemizde her sabah bize gülümseyen güneşten daha kalıcı ve ferahlatıcıdır. Ancak geçici zamana göre yapılan bütün işler, ibadetler, muâmelatlar vesâire her şey, bulanık bir su üzerine direksiz ve temelsiz binalar yapmaya benzer.

Kısacası fânîlik ve bâkîlik sırrını iyi kavramak lâzım. Hazret-i Mevlânâ bu noktada fânîlik ve ebedîlik sırlarını açıklayarak şunları söyler:

“Dünyada güneş gibi, insanı şaşırtan acayip bir şey yoktur. Fakat Can Güneşi, ondan daha çok şaşırtıcıdır. Çünkü dünyayı aydınlatan güneş fânîdir. Can Güneşi ise ebedîdir. Onda «dün» yani geçmiş zaman anlamı yoktur.”

“Bu ömür uzunluğu, bu sürüp giden zaman, yaratılışının süratindendir. Cenâb-ı Hakk’ın yeniden yeniye ve hızlı yaratması, ömrü böyle uzun ve dâimî gösteriyor.”

“Bütün bunlara akıl ermez. Ey can, her şeye akıl erdirmek, bu dünya için âfettir.”

“Yaz mevsiminde pamuk yetişir; zaman geçer, yaz gelir gider, hatırdan bile çıkar. Fakat pamuk kalır; gözümüzün önünde­dir.”

“O hâlde güçlü, kuv­vetli bulunduğun zamanı değerlendir, fırsatı kaçırma!”

“Bil ki gamlı olduğun zamanda da, neşe ve sıhhat çağında da tam mânâsıyla Allah’a teslim olmaktan başka her şey hile ve tuzaktır.”

“Gayret et, çalış da, ölümsüzlük hakkındaki yüz şüphen doksan dokuz olsun, yani biraz azalsın. Bu dünya gecesinde Hak yoluna düş, ilerle; eğer uyur kalırsan gece yani ömrün geçer gider.”