KARPUZ
Dr. Ahmed Adnan Yâsîn Za‘bî
Trc. Muhammed Halil Nâşid ve İhtisas Talebeleri
Kontrol ve Notlar: Dr. Abdurrahman SARMIŞ
BİTKİ HAKKINDA
Karpuz bitkisi, otsu ve yayılarak büyüyen bir yapıya sahiptir. Bir yıllık ömrü vardır. Kabakgiller familyasındandır. Meyvesi büyük olup; yuvarlak, oval veya dikdörtgenimsi şekildedir. Kabuğu kalındır. Karpuz meyvesinin çeşitleri vardır:
«Sarı karpuz» Şam’da ve Mısır’da «şemmâm» (kavun) diye isimlendirilir. Hicaz’da ise «hırbiz» diye isimlendirilmiştir.
HADÎS-İ ŞERİFTE KARPUZ
Karpuz hadîs-i şeriflerde zikredilmiştir. Görünen o ki; bu meyve çeşidi orada bol olduğu için meşhur olmuştur. Hadîs-i şeriflerde şöyle buyurulmuştur:
•Âişe -radıyallâhu anhâ-’dan rivâyet edildiğine göre; Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, karpuzu hurma ile beraber yerdi. (İbn-i Mâce, Et‘ime, 37)
•Âişe -radıyallâhu anhâ- şöyle demiştir:
“Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- karpuzu hurma ile yer ve derdi ki:
«Karpuzun soğuğu hurmanın sıcağını, hurmanın sıcağı da karpuzun soğuğunu kırar.»” (Ebû Dâvûd, Et‘ime, 45)
•Hâfız İbn-i Hacer -rahmetullâhi aleyh-; Nebî -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in hurma ile beraber yediği meyvenin karpuz değil, hırbiz (kavun) olduğu görüşündedir. Bu görüşünü Nesâî’de geçen şu hadîs-i şerif ile delillendirir:
Enes -radıyallâhu anh- şöyle dedi:
“Ben Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’i hurma ve hırbizi (kavun) beraber yerken gördüm.”
Kavunda hararet olduğu, bu sebeple yukarıdaki hadîse uygun düşmeyeceği iddiasına İbn-i Hacer; yaş hurmayla karşılaştırıldığında, kavunun hararetinin soğukluk olarak isimlendirilmiş olabileceğini söyleyerek cevap verir. (İbn-i Hacer, Fethu’l-Bârî, IX, 573)
İbn-i Kayyım’a göre ise Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in yediği, karpuzdur. Bu hadis dışında karpuzun geçtiği rivâyetlerin ise sahih olmadığını ifade etmiştir.
KADÎM ECZAHÂNE ANLAYIŞINDA KARPUZ
İbn-i Kayyım şöyle demiştir:
“Acur ve hıyardan bile daha hızlı mideden bağırsaklara geçer. Midede karşılaştığı şeyle; ne olursa olsun, çok çabuk karışır. Yemekten önce yenmesi gerekir.”
Karpuz hakkında bazı tabipler;
“−Yemekten önce karpuz yemek mideyi iyice yıkar. Hastalığı giderir.” demiştir. (İbn-i Kayyim, Tıbbü’n-Nebevî, s. 298)
KARPUZDAKİ ETKİLİ KİMYEVÎ MADDELER
Karpuz bitkisi için yapılan, kimyevî tahlillerde ortaya çıkan en mühim maddelerden bazıları şunlardır:
100 gram karpuz:
•% 90 su,
•10 gram şeker,
•Takrîben yarım gram protein,
•7 miligram yağ,
•Yaklaşık 9 miligram kalsiyum,
•5 miligram A vitamini,
•10 miligram C vitamini,
•Yaklaşık 30 miligram demir,
•3 miligram sodyum,
•20 miligram magnezyum,
•10 miligram fosfor ve
•yaklaşık 15 miligram potasyum ihtivâ eder.1
Tohumları da yüksek faydalı proteinler ihtivâ eder. Gıdâ olarak; faydalı, doymamış iyi yağlar içerir. Özellikle kandaki kolesterol oranını düşürmeye yardımcı olan omega içerir.2
Kavuna gelince; vitamin ve protein bakımından daha da zengindir. İçinde % 0,7 protein, % 0,2 yağ ve % 6 şeker bulundurur. Vitamin bakımından da, C ve B2 vitaminlerini bulundurur. Mineral olarak ise içinde kükürt, fosfor, demir, bakır, sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum bulundurur.
KARPUZUN MODERN ECZAHÂNEDE TESİRİ
Beslenme uzmanları karpuzu bir ilâç olarak tavsiye etmektedir.
Faydaları şu şekilde ifade edilmiştir:
•İyi bir potasyum kaynağı olduğu için, yüksek tansiyonu tedavi etmekte kullanılır. Dolayısıyla kalp krizi ve beyin felci oluşumundan korunmada faydalıdır.
•Karpuz iyi bir idrar söktürücü olduğu için, böbreklere faydalıdır. Aynı şekilde böbreklerde oluşan taşların erimesine de yardımcı olur.
•Mide için yumuşatıcı bir özelliğe sahiptir.
•Sindirime yardımcı olur.3
___________________________________
1 https://www.healthline.com/nutrition/watermelon-health-benefits
2 Massa NM, Silva AS, de Oliveira CV, et al. Supplementation with Watermelon Extract Reduces Total Cholesterol and LDL Cholesterol in Adults with Dyslipidemia under the Influence of the MTHFR C677T Polymorphism. J Am Coll Nutr. 2016;35(6):514-520.
3 https://www.medicalnewstoday.com/articles /266886#benefits